കൊല്ലം ജില്ലയിലെ കുളത്തൂപ്പുഴയില്‍ തിരുവനന്തപുരം നെടുമങ്ങാ‍ട് ചെങ്കോട്ട റൂട്ടിലാണ് പ്രസിദ്ധമായ ഈ കാനന ശാസ്താക്ഷേത്രം. പൊട്ടിയ എട്ട് ശിലാശകലങ്ങളാണ് പ്രതിഷ്ഠ. ശാസ്താവിന്‍റെ ബാല്യമാണ് ഇവിടത്തെ സങ്കല്‍പ്പം.
പുനലൂര്‍ ചെങ്കോട്ട റൂട്ടില്‍ തമിഴ്നാട് അതിര്‍ത്തിയോട് ചേര്‍ന്നാണ് ആര്യങ്കാവ് ശാസ്താക്ഷേത്രം. പ്രധാനമൂര്‍ത്തിയായ ശാസ്താവ് കൌമാര യൌവന രൂപത്തിലാണ് സങ്കല്‍പ്പം. വിഗ്രഹം നടയ്ക്ക് നേരെയല്ല, വലതു മൂലയില്‍ അല്‍പ്പം ചരിഞ്ഞ് കിഴക്കോട്ട് ദര്‍ശനമായാണ് പ്രതിഷ്ഠ. പത്താമുദയ ദിവസം പ്രതിഷ്ഠയ്ക്ക് നേരെ സൂര്യ രശ്മി പതിയും.
ആര്യങ്കാവ് പഞ്ചായത്തിലെ തന്നെ മറ്റൊരു പ്രധാന അയ്യപ്പ ക്ഷേത്രമാണ് അച്ചങ്കോവില്‍. പുനലൂരില്‍ നിന്ന് പിറവന്തൂര്‍, മുള്ളുമല വഴി അച്ചന്‍‌കോവിലില്‍ എത്താം. പുനലൂരില്‍ നിന്ന് ചെങ്കോട്ടയില്‍ നിന്ന് അവിടെ നിന്നും അച്ചന്‍‌കോവിലില്‍ എത്തുകയാണ് ആളുകള്‍ ചെയ്യാറ്. പൂര്‍ണ്ണ പുഷ്കല സമേതനായ ധര്‍മ്മശാസ്താവാണ് ഇത്.
പരശുരാമന്‍ പ്രതിഷ്ഠിച്ച അഞ്ച് ശാസ്താക്ഷേത്രങ്ങളില്‍ - അച്ചന്‍‌കോവില്‍, ആര്യങ്കാവ്, കുളത്തൂപ്പുഴ, കാന്തമല, ശബരിമല - അച്ചന്‍‌കോവിലില്‍ മാത്രമാണ് ഇപ്പോഴും പഴയ വിഗ്രഹമുള്ളത്.
ശബരിമലയില്‍ ശാസ്‌താ പ്രതിഷ്ഠ നടത്തിയ ശേഷം അയ്യപ്പസ്വാമിയുടെ ദിവ്യ തേജസ്സ്‌ അതില്‍ ലയിച്ചു. ശാസ്‌താവിനെ അയ്യപ്പന്‍ എന്ന പേരിലാണ്‌ ആരാധിക്കുന്നത്‌. ശബരിമലയില്‍ വെച്ചാണ്‌ അയ്യപ്പസ്വാമി സമാധി പ്രാപിച്ചത്‌.ശസ്സ്താവില്‍ ലയിച്ചത്. അതാണ്‌ ശബരിമല ക്ഷേത്രത്തിന്‍റെ അനന്യ സാധാരണമായ മാഹാത്മ്യത്തിന്‌ കാരണം എന്നു അറിവുള്ളവര്‍ പറയുന്നു.
അയ്യപ്പന്റെ തൃപ്പാദ സന്നിധിയില്‍, സര്‍വ്വം സമര്‍പ്പിച്ച് ദണ്ഡ നമസ്കാരം ചെയ്യാന്‍ സഹസ്രകോടി ഭക്‌തരാണ്‌ ആണ്ടുതോറും മാലയിട്ട്‌, വ്രതമെടുത്ത്‌, കാപ്പുകെട്ടി, ശുദ്ധിചെയ്‌ത്‌, കറുപ്പുടുത്ത്‌, ഇരുമുടിയുമേന്തി പതിനെട്ടുപടിയും കയറി എത്തുന്നത്.
