മണ്ഡലപൂജയും, മകരവിളക്കും ആണ് ശബരിമല തീര്‍ത്ഥാടനത്തിലെ പ്രധാന പൂജകള്‍ .ഇതു കൂടതെ എല്ലാ മലയാള മാസത്തിലും ആദ്യത്തെ അഞ്ചു ദിവസവും വിഷുവിനുമാണ് ക്ഷേത്രം തുറക്കുന്നത്. വര്‍ഷത്തിന്‍റെ ബാക്കി ദിവസങ്ങളില്‍ ക്ഷേത്രം അടയ്ക്കും.
മുദ്രയില്‍(നാളികേരം)നെയ്യ് നിറച്ച് പള്ളിക്കെട്ട് (ഇരുമുടി)കൊണ്ടുവരുന്ന ഭക്തര്‍ ശബരിമലയുടെ പ്രത്യേകതയാണ്.ജീവത്മാവും പരമാത്മാവും ഒന്നാകുന്നതിന്‍റെ പ്രതീ‍കമാണ് ഈ ആചാരം.
ഈ ക്ഷേത്രം നല്‍കുന്ന പ്രധാന സന്ദേശം ‘നിങ്ങള്‍ തന്നെയാണ് ഈശ്വരന്‍’ എന്നതാണ്.അഹം ബ്ര്‌ഹ്മാസ്മി എന്ന സംസ്കൃത പദം അര്‍ത്ഥമാക്കുന്നത് ഇതാണ്.
ശബരിമല തീ‍ര്‍ത്ഥാടകര്‍ പരസ്പരം സ്വാമി എന്നണ് സംബോധന ചെയ്യുന്നത്.ഈശ്വരന്‍റെ അംശം എല്ലാവരിലും അടങ്ങിയിരിക്കുന്നു. തത്വമസി സൂചിപ്പിക്കുന്നത് ഈശ്വരനും ഭക്തനും ഒന്നാകുന്ന അവസ്ഥയെയാണ്.ഇതിന് അദ്വൈത സിദ്ധാന്തവുമായി ബന്ധമുണ്ട്.
മകരവിളക്കാണ് ശബരിമലയിലെ പ്രധാന പൂജ.അതിന്‍റെ അവസാനം ഭക്തര്‍ക്ക് ദൂരെ മലകള്‍ക്ക് മുകളിലായി ആകാശത്ത് ഒരു പുണ്യ നക്ഷത്രം പ്രകാശിക്കുന്നത് കാണാനാവും.ഈ പ്രകാശത്തെ മകരജ്യോതി എന്നാണ് വിളിക്കുന്നത്.ഈ പുണ്യനിമിഷത്തോടെയാണ് ശബരിമല തീര്‍ത്ഥാടനം അവസാനിക്കുക.
FILE
WD
ശബരിമല തീര്‍ത്ഥാടന സമയത്ത് പാലിക്കേണ്ട ചില ആചാരങ്ങളുണ്ട്.മണ്ഡലപൂജയ്ക്ക് സന്ദര്‍ശനം നടത്തുന്ന ഭക്തന്‍ 41 ദിവസത്തെ വ്രതം അനുഷ്ഠിക്കണം.ഈ സമയത്ത് മത്സ്യമാംസാഹാരങ്ങള്‍ കഴിക്കാതിരിക്കുകയും ബ്രഹ്മചര്യം പാലിക്കുകയും വേണം.
തീര്‍ത്ഥാടക സംഘത്തെ നയിക്കാനായി ഗുരുസ്വാമി ഉണ്ടാവും. തുണിക്കൊണ്ട് നിര്‍മ്മിച്ച സഞ്ചിയില്‍ എല്ലാവരും പൂജയ്ക്കു വേണ്ട വസ്തുക്കള്‍ നിറയ്ക്കുന്നു.ഇതിനെ ഇരുമുടിക്കെട്ടെന്ന് പറയുന്നു.
മറ്റ് ചില ഹിന്ദു ക്ഷേത്രങ്ങളെപോലെ ശബരിമലയില്‍ ജാതിയുടേയും വംശത്തിന്‍റേയും പേരിലുള്ള വേര്‍തിരുവുകളില്ല. എന്നാല്‍ പത്തിനും അന്‍പതിനും ഇടയിലുള്ള സ്ത്രീകള്‍ക്ക് ഇവിടെ പ്രവേശനം നിഷിദ്ധമാണ്
ക്ഷേത്രത്തിന്‍റെ പടിഞ്ഞാറുഭാഗത്തായി വാവര്‍ക്കുവേണ്ടി സമര്‍പ്പിക്കപ്പെട്ട സ്ഥലമാണ് വാവരുനട. മുസ്ലീമായ വാവര്‍ അയ്യപ്പന്‍റെ സുഹൃത്തായിരുന്നു.എല്ലാ മതത്തിലും പെട്ട ആളുകള്‍ക്കും ഇവിടെ സന്ദര്‍ശിക്കാവുന്നതാണ്.ഹിന്ദുക്കളല്ലാത്ത വളരെയധികം ആളുകള്‍ ശബരിമല സന്ദര്‍ശിക്കറുണ്ട്.
