ശിവ ഭഗവാന്‍റെ പന്ത്രണ്ട് ജ്യോതിര്‍ ലിംഗങ്ങളില്‍ ഒന്നാണ് മഹാരാഷ്ട്രയിലെ ത്രയംബകേശ്വര ജ്യോതിര്‍ലിംഗം. ത്രയംബക് എന്ന ഗ്രാമത്തിലാണ് ജ്യോതിര്‍ലിംഗം സ്ഥിതി ചെയ്യുന്നത്. നാസികില്‍ നിന്ന് 35 കിലോമീറ്റര്‍ അകലെ ആണിത്.
ഗ്രാമത്തിലേക്ക് കടക്കുമ്പോള്‍ തന്നെ നമുക്ക് ദൈവീക സാന്നിദ്ധ്യം അനുഭവപ്പെടുന്നതായി അറിയാന്‍ കഴിയും. മഹാമൃത്യുജ്ഞയ മന്ത്രം ഉരുവിടുന്നത് അന്തരീക്ഷമാകെ ഭക്തിലഹരിയിലാറാടിക്കുന്നു.
ഗ്രാമത്തിലേക്ക് കടന്ന് അല്പം കഴിയുമ്പോള്‍ തന്നെ ക്ഷേത്രത്തിന്‍റെ മുഖ്യ കവാടം ദൃശ്യമാകും. ഇന്തോ-ആര്യന്‍ സംസ്കാരത്തിന്‍റെ ഉത്തമോദാഹരണമാണ്
ക്ഷേത്ര സമുച്ചയം.ക്ഷേത്രത്തിലെ ഗര്‍ഭ ഗൃഹത്തില്‍ കടന്നാല്‍ ആദ്യം കാണുന്നത് ശിവ ലിംഗത്തിന്‍റെ കീഴ്ഭാഗമാണ്. കുടുതല്‍ അടുത്തേക്ക് ചെന്നാല്‍ ഒരിഞ്ച് വലിപ്പമുള്ള മൂന്ന് ചെറിയ ശിവലിംഗങ്ങള്‍ പ്രധാന ശിവലിംഗത്തിന്‍റെ ഉള്ളില്‍ കാണാം.
FILE
WD
ബ്രഹ്മ, വിഷ്ണു, മഹേശ്വരന്മാരെയാണ് ഈ മുന്ന് ശിവലിംഗങ്ങളും അര്‍ത്ഥമാക്കുന്നത്. പ്രഭാത പ്രാര്‍ത്ഥനയ്ക്ക് ശേഷം പഞ്ചമുഖമുള്ള കിരീടം ശിവ ഭഗവാനെ അണിയിക്കുന്നു.
