സരസ്വതി ദേവിക്ക് വേണ്ടി സമര്‍പ്പിച്ച ഉത്സവമാണ് വസന്ത പഞ്ചമി. ദീപാവലി സമ്പത്തിന്‍റെ ദേവതയായ ലക്ഷ്മീ ദേവിക്കും നവരാത്രി ശക്തിയുടെയും വിജയത്തിന്‍റെയും പ്രതീകമായ കാളിക്കും ആണ് സമര്‍പ്പിച്ചിരിക്കുന്നത്. വസന്ത പഞ്ചമി ദിവസം ഉത്തരേന്ത്യയില്‍ വിദ്യാരംഭ ദിനമായി ആഘോഷിക്കുന്നു.
ചാന്ദ്രമാസമായ മാഘത്തിലെ കറുത്ത വാവ് കഴിഞ്ഞു വരുന്ന അഞ്ചാം നാള്‍ (മാഗ് ശുദ് 5) ആണ് വസന്ത പഞ്ചമി. ലോകമെമ്പാടുമുള്ള ഹിന്ദുക്കള്‍ ആഹ്ലാദപൂര്‍വം ഇത് ആഘോഷപൂര്‍വം കൊണ്ടാടുന്നു. ചിലയിടത്ത് ഇത് സരസ്വതീ ദിനമാണ്. സരസ്വതീ ദേവിയുടെ പിറന്നാളാണ് ഈ ദിവസം എന്നാണ് സങ്കല്‍പ്പം.
ഹൈന്ദവ ക്ഷേത്രങ്ങളില്‍ വസന്ത പഞ്ചമിക്ക് ഒട്ടേറെ പൂജയും വഴിപാടുകളും വിശേഷാല്‍ പരിപാടികളുമൊക്കെ നടക്കാറുണ്ട്. എന്നാല്‍ വിജയ ദശമി ദിവസം വിദ്യാരംഭം നടത്തുകയും അന്ന് സരസ്വതി പൂജ നടത്തുകയും ചെയ്യുന്ന കേരളത്തില്‍ മാത്രം ഈ ഉത്സവം അത്ര പ്രചാരത്തിലില്ല.
ഈ ദിവസം ഉത്തരേന്ത്യയില്‍ മഞ്ഞ നിറത്തിന് സവിശേഷ പ്രാധാന്യമുണ്ട്. സരസ്വതീ ദേവിയെ പീതാംബരം ഉടുപ്പിച്ചാണ് പൂജ നടത്തുക. അന്ന് സ്ത്രീ പുരുഷന്‍‌മാര്‍ മഞ്ഞയണിയാന്‍ ശ്രമിക്കും. മഞ്ഞ നിറത്തിലുള്ള മധുരപലഹാരങ്ങളാണ് കൈമാറുക.
ചിലയാളുകള്‍ ഈ ദിവസം ബ്രാഹ്മണര്‍ക്ക് അന്നദാനം നടത്തും. പിതൃതര്‍പ്പണം നടത്താനും ഈ നാള്‍ നല്ലതാണ്. രതിയുടെ ദേവനായ കാമദേവനേയും വസന്ത പഞ്ചമി നാളില്‍ ആരാധിക്കാറുണ്ട്.
