ഇസ്ലാം മത പ്രചാരകരാണ് സൂഫി പണ്ഡിതന്‍‌മാര്‍. വിശുദ്ധരെന്നു കരുതുന്ന ഇവര്‍ മതനിഷ്ഠ, വ്യക്തി പ്രഭാവം, കര്‍മ്മനിഷ്ഠ, അനുഗ്രഹം ചൊരിയല്‍ എന്നിവയിലൂടെ ഇവര്‍ വ്യത്യസ്തരാകുന്നു. ഇസ്ലാം മത വിശ്വാസ പ്രകാരം 1190 മുതല്‍ 1232 വരെ അജ്മീറില്‍ ജീവിച്ചിരുന്ന വിശുദ്ധനാണ് മൊയിന്‍-ഉദ്-ദിന്‍. ഇന്ത്യയിലെയും പാകിസ്ഥാനിലെയും പ്രധാന സൂഫി സംഘടനയായ ചിഷ്ടി സുഫിയുടെ സ്ഥാപകനുമാണ്.
അതുകൊണ്ട് തന്നെ അദ്ദേഹത്തിന്‍റെ മരണശേഷം ഖബര്‍ ഏറെ വിശുദ്ധിയോടെയാണ് പരിപാലിക്കുന്നത്. മൊയിന്‍-ഉദ്-ദിന്‍ ചിഷ്ടിയുടെ ഖബര്‍ പേറുന്നതിനാലാണ് അജ്മീരിലെ ഖൌജ മൊയിന്‍-ഉദ്-ദിന്‍ ദര്‍ഗ പ്രസിദ്ധമാകുന്നത്. ഇന്ത്യയിലെ എല്ലാ മത വിശ്വാസികളെയും ഒരു പോലെ ഈ ദര്‍ഗ്ഗ സ്വാഗതം ചെയ്യുന്നു. ഇന്ത്യയിലെ തന്നെ എല്ലാ മുസ്ലീം തീര്‍ത്ഥാടന കേന്ദ്രങ്ങളേക്കാളും പ്രാധാന്യമേറുന്നു എന്ന വിശേഷണം കൂടി ഈ ദര്‍ഗ്ഗയ്‌ക്കുണ്ട്.
കുടീരത്തില്‍ വച്ചിരിക്കുന്ന കിരീടം സ്വര്‍ണ്ണ നിര്‍മ്മിതമാണ്. ദര്‍ഗയ്‌ക്ക് മുന്നിലെ തുറസ്സായ സ്ഥലത്തെ പള്ളി മുഗള്‍ ചക്രവര്‍ത്തിയായ ഷാ‍ജഹാന്‍ പണി കഴിപ്പിച്ചതാണ്. അകത്തെ മുറ്റവുമായി ബന്ധപ്പെടുത്തിയിരിക്കുന്ന ദര്‍ഗ്ഗാ ബസാറിലൂടെയാണ് പ്രവേശനം. ദര്‍ഗയുടെ വെള്ളിയില്‍ തീര്‍ത്ത വാതിലുകള്‍ കൊത്തു പണിയാല്‍ അലംകൃതമാണ്. വിശുദ്ധന്‍റെ ശവകുടീരം മാര്‍ബിള്‍ ഭിത്തിയാലും വെള്ളി അഴികളാലും മറച്ചിരിക്കുന്നു. ഇതിനോട് ചേര്‍ന്ന് സ്ത്രീകള്‍ക്ക് പ്രാര്‍ത്ഥിക്കാനുള്ള പ്രതേക മുറിയും ഉണ്ട്.
FILE
FILE
മുഗള്‍ രാജവംശത്തിലെ ഒന്നിലധികം ഭരണാധികാരികള്‍ ചേര്‍ന്ന് പല ഘട്ടങ്ങളിലായാണ് ദര്‍ഗയുടെ പണി പൂര്‍ത്തിയാക്കിയത്. പല ഘട്ടങ്ങളിലായി പവലിയനും, വാതായനങ്ങളും പല തരം മോസ്ക്കുകളുമെല്ലാം എല്ലാം കൂടി ചേര്‍ന്ന് ഒരു വലിയ കെട്ടിട സമുച്ചയമായി മാറിയിരിക്കുകയാണ് ഇപ്പോള്‍.
